نظام آموزشی ژاپن

توسعه آموزشی

مبنای سیستم آموزش پایه ژاپن پس ازجنگ دوم جهانی پایه گذاری شد.دراواخردهه 40،اصلاحات آموزش ازطریق قانون به فرمول درآمد.درسال 1947،قوانین اولیه آموزش وقانون آموزش مدرسه ای به تصویب رسید.به موجب این قوانین ،یک سیستم رسمی آموزشی (سیستم باصطلاح 4-3-3-6)براساس اصول فرصت‌های مساوی آموزش بنانهاده شد.

حتی پیش ازدهه 50،جامعه ژاپن ازنرخ بالای باسوادی برخورداربودودرصدبالایی ازکودکان درمدارس ابتدایی ومتوسطه ،بین سطوحی که آموزش پایه درژاپن راتشکیل میدهد،ثبت نام میکردند.ژاپن پس ازجنگ شاهدرشدکمی آموزش تکمیلی متوسطه بوده است .مدارس تکمیلی متوسطه درسال 1948در قالب دوره ‌های پاره دقت وتمام وقت شروع به کارکردند.

در این اثنا،میزان فارغ التحصیلان آموزش پایه درطول یک چهارم قرن از42درصدبه 90درصدافزایش یافت.سیستم جدیدآموزش دانشگاهی نیز درسال 1949آغازبه کارکردوسال 1950شاهدآغازسیستم موقت مدارس عالی بود.

میزان فارغ التحصیلان متوسطه که به آموزش عالی راه  می‌یافتندوفقط 10درصدرادردهه 50تشکیل میداد ،درسال 1998تاتقریباَ50درصدافزایش یافت.

توسعه آموزشی

مبنای سیستم آموزش پایه ژاپن پس ازجنگ دوم جهانی پایه گذاری شد.دراواخردهه 40،اصلاحات آموزش ازطریق قانون به فرمول درآمد.درسال 1947،قوانین اولیه آموزش وقانون آموزش مدرسه ای به تصویب رسید.به موجب این قوانین ،یک سیستم رسمی آموزشی (سیستم باصطلاح 4-3-3-6)براساس اصول فرصت‌های مساوی آموزش بنانهاده شد.

حتی پیش ازدهه 50،جامعه ژاپن ازنرخ بالای باسوادی برخورداربودودرصدبالایی ازکودکان درمدارس ابتدایی ومتوسطه ،بین سطوحی که آموزش پایه درژاپن راتشکیل میدهد،ثبت نام میکردند.ژاپن پس ازجنگ شاهدرشدکمی آموزش تکمیلی متوسطه بوده است .مدارس تکمیلی متوسطه درسال 1948در قالب دوره ‌های پاره دقت وتمام وقت شروع به کارکردند.

در این اثنا،میزان فارغ التحصیلان آموزش پایه درطول یک چهارم قرن از42درصدبه 90درصدافزایش یافت.سیستم جدیدآموزش دانشگاهی نیز درسال 1949آغازبه کارکردوسال 1950شاهدآغازسیستم موقت مدارس عالی بود.

میزان فارغ التحصیلان متوسطه که به آموزش عالی راه  می‌یافتندوفقط 10درصدرادردهه 50تشکیل میداد ،درسال 1998تاتقریباَ50درصدافزایش یافت.

برنامه آموزش ملی

وزارت آموزش ژاپن (منبوشو) نقش محوری‌ درتوسعه و نگهداری استاندارد‌های آموزشی ملی در ژاپن بازی می‌کند. این وزارتخانه دستورالعمل ‌های برنامه ‌های آموزشی ملی متشکل از استاندار‌های آموزشی راتوسعه  می‌دهد. این وزارت خانه علاوه بر رهنمون‌های برنامه آموزشی، توسط تأیید کتب درس، استاندار‌های علمی را به اجرا درمی‌آورد، امتحانات ورودی ملی ومنطقه‌ای را بررسی  می‌کند، و ترتیب معلمان را تنظیم و کنترل  می‌نماید.

استاندارد‌های آموزشی درژاپن بر اساس رهنمون‌های برنامه آموزشی منبوشومی‌باشد. منبوشو تقریباً هر 10 سال یکبار رهنمون‌های برنامه آموزشی ملی را توسعه بخشیده و مورد تجدید نظر قرار  می‌دهد. این برنامه از پایان جنگ جهانی دوم، زمانی که اولین دوره آموزشی، بر اساس مدل آمریکایی، ارائه شد به این گونه بوده است. این تجدید نظر‌های 10 سال به منبوشو اجازه داده تا پاسخگوی تغییرات الویت‌های ملی در آموزش باشد.تجدید نظر در مورد برنامه آموزش منبوشو توسط گروه‌های بازدید کننده تحت رهبری منبوشو توسعه می‌یابند که شاول تعامات رسمی منبوشو و مسئولان آموزشی شناخته شده توسط عموم می‌باشند. در مورد محتوای این نشست‌ها به شکل گسترده تبلیغات به راه اندخته می‌شود.بازنگری برنامه آموزشی در ابتدا بعنوان یک سری رهنمودهی آموزشی منتشرمی‌شوند این رهنمون‌های آموزشی پیشنهادی عموماً شامل موارد زیر  می‌باشد : مطالعه‌ای در مورد ارزیابی برنامه آموزشی قدیمی، شاخص از اهداف برنامه جدید آموزشی، پیشنهادی در مورد برنامه جدید آموزشی، وارزیابی این پیشنهاد توسط گروه معلمان در حال خدمت برای دوره‌ای 3 سال پس از نخستین انتشار این رهنمون‌های پیشنهادی، منبوشو آزمایشات برنامه جدید در مدارس انتخابی را قطعی کرده و این آزمون‌ها را اجرا  می‌کند. این روش تدریجی فرصت کافی جهت ترویج اصلاحات در برنامه آموزشی فراهم  می‌آورد و به مدارس زمان کافی  می‌دهد تا این اصلاحات را به مورد اجرا بگذارند.

نخستین برنامه آموزشی پس از جنگ منبوشو درسال 1947 و پس از آنکه آمریکا نیرو‌های متفقین را با امضاء پیمان صلح ساتقرانسیکو به ژاپن بازگرداند به اجرا در آید.این برنامه بر تجریبات زندگی و دانش‌عملی تاکید داشت. دومین برنامه آموزشی ملی که در سال 1958 به اجزا در آید. این برنامه بر تجربیات زندگی و دانش‌عملی تأکید داشت. دومین برنامه آموزشی ملی که در سال 1958 به اجرا گذاشته شد، برم‌هارت‌های اساس علمی بویژه در ریاضیات و ژاپنی تأکید داشت. منبو شو یا سومین برنامه آموزشی که در سال 1948 انتشار یافت، سیاست استاندارد ‌های بالاتر عملی را ادامه داد. این برنامه هم چنین نشان دهنده تلاش منبوشو جهت مدرنیزه کردن سیستم آموزش ژاپن  می‌باشد. بعنوان بخش از تلاش مدرنیزه کردن، منبوشو به دنبال ادغام مؤثرتر برنامه‌‌های آموزشی ابتدایی و راهنمایی و بهبود برنامه آموزش در تمام موضوعات درسی  می‌باشد. پیشرفت آموزش در ریاضی و علوم بخش‌های جدایی ناپذیر تلاش مدرنیزه  کردن  می‌باشند.اواخر دهه 70 اتحادیه، معلمان ژاپنی وسایرین شروع کردند به ابراز توجه به آنچه که بازار داغ آموزش می‌خواندند (کیوایکو نو کانتسو کا)به عقیده این منتقدان، دانش‌آموزان ژاپنی بعلت تمرکز روز افزون بر امتحانات ورودی و ورودبه کال‌های درجه یک به شکل فشرده و سخت مشغول درس خواندن هستند. در تلاش جهت آرام کردن بازار داغ آموزش و پاسخ به این منتقدان، منبوشو در بازنگری برنامه آموزشی اواخر دهه 70 ‚10% از کل ساعات کلاسی را کاهش داد.

اخیراً، برخی از سیاست گذاران این ایده را ارائه داده‌اند که بازنگری‌های برنامه آموزشی، در این عصر تغییرات سریع اجتماعی در ژاپن باید فراوانتر باشند.در پاسخ به این پیشنهادات، منبوشو و مشاوران آن در حال حاضر دوره بازنگری 8 سال را در نظر دارند.رهنمون‌های جاری برنامه آموزشی (برنامه آموزش جدید منبوشو) بعنوان یک سری رهنمون‌های پیشنهادی در 1988 منتشر شد. اجرای آن مرحله‌ای بوده است، و رهنمون‌های آموزشی مدارس ابتدایی در سال 1992 به اجرا در آمده است.برنامه آموزش جدید شامل کاهش تأکید بر ریاضیات وعلوم در کلاس‌های اولیه  می‌باشد. از سال 1968، ریاضیات از حدود 19% به 17% مجموع ساعات درس کلاس ششم کاهش یافته است. به همین میزان، علوم از حدود 13% به 10% مجموع ساعات درس کاهش یافته است (محاسبات بر اساس اطلاعات ارائه شده در نیرو‌ها را 1992می‌باشد.)

اطلاعات در مورد بازنگری‌های رهنمون‌های آموزش منبوشو از طریق انتشارات منبوشو به مدارس میرسد ویک سری کارگاه‌های برنامه ریزی شده این تغییرات برنامه را به مدارس اطلاع  می‌دهند.منبو شو هم چنین رهنمون‌های آموزش خود را منتشر می‌کند واین رهنمون‌ها را به شکل گسترده در دسترس قرارمی‌دهد. سه سری توصیه وجود دارد، یک توصیه برای هر یک از مدارس ابتدایی، راهنمایی، و دبیرستان ‌ها. هر یک از این سه سری توصیه آموزش در جلد معمولی در هر کتاب فروشی مهم ژاپن در دسترس می‌باشد.هر کتابچه رهنمون‌های آموزشی در 120 تا 220 صفحه و با قسمت 5 دلار همه جا وجود دارد. این رهنمون‌ها به نوبه خود توسط ناشران کتب درسی، مقامات آموزشی منطقه‌ای، مدارس، ومعلمان جهت توسعه مطالب برنامه درسی مطابق با رهنمون‌های ملی مورد استفاده قرار  می‌گیرند. اگر چه این سیستم مسئولیت زیادی را متوجه مقامات آموزشی Prelecture و شهری  می‌کند، اما برای کودکان ژاپنی مناطق کاملاً جدا از هم غیر عادی نیست که در طول یک هفته معین موضوعات مشابهی را مطالعه کنند، و این بدلایلی است که در بقیه این فصل روشن خواهند شد.بعد از انتشار رهنمون‌های آموزشی اصلاح شده، منبوشو یک سری کارگاه‌های را در سراسر کشور وبرای نمایندگان بورد‌های منطقه‌ای آموزشی و معلمان مدرسه برنامه ریزی  می‌کند. این شرکت کنندگان، به نوبه خود، کارگاه‌هایی را برای دیگر معلمان منطقه مدرسه خود برگزارمی‌کنند. چند تایی از این کارگاه‌ها هر ساله برای انتشار و اجرای این رهنمون‌ها برنامه ریزی  می‌شوند. پس از اجرای رسمی رهنمون‌های آموزشی، کارگاه‌ها دیر به دیرترو حدود سالی یکبار برگزارمی‌شوند. منبوشو علیرغم قدرت‌های مدیریتی قابل توجه خود انطباق نزدیک بارهنمون‌های آموزشی ملی در سطح مدرسه را کنترل  نمی‌کند. سیاست منبوشو به بورد‌های محلی آموزشی و مدارس اجازه می‌دهد در رهنمون‌های آموزشی ملی اصلاحات وتغییراتی مناسب با سطوح محلی ایجاد کنند.با این حال، بحث‌های ما با مقالات رسمی منطقه‌ای بیانگر این مسئله هستند که بورد‌های منطقه‌ای آموزش نوعاً تمایل دارند رهنون‌های منبوشو رابه شکل جدی ودقیق تعبیر کنند به مدارس نیز اجازه داده  می‌شود برنامه ‌های خود را تا جایی تدوین کنند که بر اساس رهنمون‌های آموزشی منبوشو باشند با اینهمه، از آنجاکه وظیفه طرح ریزی برنامه آموزشی مدرسه تلاش قابل توجه معلمان را  می‌طلبد، بیشتر مدارس برنامه‌ای را  می‌پذیرند که توسط بورد آموزشی وابسته به شهرداری توسعه داده شده باشد.برای تسهیل اجرای به موقع برنامه آموزشی، رهنمون‌های آموزشی منبوشو محتوا، ترتیب مطلوب، و طول زمان تدریس برای هر موضوع و تمامی کلاس‌ها را مشخص می‌سازد. موضوعات آموزشی برای هر موضوع درسی در طول هر سال تحصیلی فهرست می‌شود، اما توضیحاتی جزئی مطالب درسی ارائه  نمی‌شوند. بعنوان مثال، در دوره آموزشی ریاضیات برای کلاس هشتم محاسبات جبری فرمول‌ها بعنوان موضوع اول و روش‌های آنالیزاطلاعات وتکرار توزیع ‌ها بعنوان آخرین موضوع ارائه  می‌شوند. رهنمون‌ها شامل توضیح فرمول‌هایی که باید حفظ شوند، یا سایر توضیحات صریح در مورد محتوا نیستند.بطور خلاصه، منوشو رهنمون‌های آموزشی ملی را برای دوره ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان تقریباً هر 10 سال یکبار توسعه می‌دهد.رهنمون‌های آموزشی منتشر  می‌شوند و به طور گسترده در دسترس قرارمی‌گیرند. قبل و بعد از انتشار رهنمون‌ها، منبوشو کارگاه‌هایی را در سراسر کشور ایجادمی‌کند تا رهنمون‌های آموزشی را در بورد‌های منطقه‌ای آموزشی و معلمان مدرسه انتشار دهند.بورد‌های آموزشی منطقه با وظیفه تقسیر رهنمونهایی آموزشی سرمایه گذاری  می‌شوند و مطالب درس‌ای را که شایسته آن منطقه هستند توسعه  می‌دهد به مدارس نیز مسئولیت داده  می‌شود که برنامه ‌ها را بر اساس رهنمون‌های آموزشی ملی گسترش دهند. مسئولان آموزش مورد مصاحبه ما تصویر کردند که مدارس وبورد‌های آموزشی منطق‌های تمایل دارند جزئیات این رهنمون‌ها را دقیقاً دنبال کنند چون توسعه مطالب بطور جداگانه اتلاف وقت  می‌باشد.منبوشو به کمپانی‌های خصوصی اجازه  می‌دهد درعوض چاپ کتاب‌های خود، کتبی رامنتشر کنند که در منبو شو وبه منظور تطابق با برنامه آموزش و کیفیت ارائه، مورد بررسی قرار گرفته اند. کتب درسی که از این روند بررسی مجدد جان سالم بدربرند، مورد تصویت قرار  می‌گیرند. فقط کتاب‌های تصویبی منبوشو  می‌توانند جهت آموزش در مدارس دولتی مورد استفاده قرار گیرند. تعداد کتب تصویبی به سطح کلاس بستگی دارد. برای موضوعات اصلی مدارس ابتدایی 6 کمپانی یا بیشتر ممکن است نشر این کتاب‌ها را به شکل سری انجام دهند. برای برخی موضوعات در سطوح بالا این تعداد کمتر است.انجمن تحقیقات وتصویب منبوشو، که کتب درسی را تصویب می‌کند، استادان دانشگاه و معلمان ابتدایی ومتوسط راشامل می‌شود. این کارشناسان توسط وزارت آموزش و متخصصان ارشد برنامه آموزشی منبوشو منصوب می‌شوند .انجمن تصویب و تحقیق پیروی از استاندارد‌های آموزشی منبوشو را تضمین می‌کند هرعضو انجمن کتب درسی پیشنهادی را به طور جداگانه و قبل از نشست شورا مورد بررسی قرارمی‌دهد.تأیید نهایی پس از دریافت پیشنهاد شورا بعهده وزیر منبوشو  می‌باشد.

منبوشو کتب درسی دبیرستان ‌ها را با سطوح (آسان، متوسط، و دشوار)تعیین  می‌کند، اما برای ابتدایی و ارهنمایی فقط یک سطح معین  می‌شود. با این حال، منبوشو، برای هر موضوع وکلاس دوره ابتدایی و راهنمایی بیش از یک کتاب را مورد تأیید قرارمی‌دهد مدارس می‌توانند کتب درسی خود را طوری انتخاب کنند که مورد تأیید منبوشو باشد. بعلاوه، منبوشو تدریس کامل کتب درسی توسط معلمان را اجباری نمی‌داند. به عقیده یک مقام مسئول آموزش در شهرناکا، ضروری نیست که تمام مطالب کتاب درسی پوشش داده شود. قرار نیست کلمه به کلمه دنبال شوند. ما  می‌گوییم که شخص باید با «کتاب درسی بیاموزد» نه اینکه «کتاب درسی را آموزش دهد.»رهنمون‌های آموزشی به صورت طرحی کلی هستند و جزئیات کتب درسی بسته به استفاده مسئولان از این خطوط کلی متغیرمی‌باشند. (کیوشیوشیدهیو) کمپانی‌هایی که کتب درسی را منتشر  می‌کنند کاتالولگ‌های آموزگاران را نیز منتشر  می‌کنند. استفاده از این کتب راهنما اجباری نیست. این همه کتب راهنمای آموزگار شامل توضیحاتی در مورد کتب درسی، مثل‌های خوب ،و نکاتی در مورد آموزش  می‌باشند .لبه عقیده یک آموزگار ،«بعلانی هستند که فکر  می‌کنند کتب راهنما ضروری نیستند» روشن نیست که آیا معلم ژاپنی معمولی از این منابع استفاده  می‌کنند یا نه، اما امکانات ما نشان  می‌دهند که این کتب بنگام برنامه ریزی دروس مورد استفاده اکثریت معلمان قرار  می‌گیرند. دانش آموزان نیز برای تکمیل کتب درسی دریافتی خود از مدرسه، کتب راهنمای حل المسائل را که در مدرسه فروخته  می‌شود، و کتب تمرین موجود در کتاب فروشی ‌های محلی را مورد استفاده قرار  می‌دهند. این کتب تمرین حاوی مسائل مربوط به کتب درسی  می‌باشند و برای ریاضی، علوم و زبان ژاپنی در دسترس هستند .کتب تمرین گرانتر از کتابچه ‌های حل المسائل هستند، اما در میان والدین مدارس ابتدایی شهرت دارند.علاوه برکتب درسی مورد تأیید منبوشو و دفترچه ‌های راهنمای معلمان، معلمان ژاپنی هم چنین ممکن است برای اداره کلاس خود بر برنامه ‌های آموزش متکی باشند. این طرح‌های آموزشی در برخی از کتب راهنمای معلمان گنجانده  می‌شوند. معلمان این طرح‌های آموزشی را به منظور نشان دادن طرز کار کلاس‌هایی که برای آن‌ها برنامه ‌های درسی کتبی همراه با جزئیات تدارک دیده اند، بسط  می‌دهند. این طرح‌ها سپس در میان معلمانی توزیع  می‌شود که این کلاس‌های نمایش را مشاهده می‌کنند طرح‌های آموزشی برای معلمان اطلاعات کارآوری در مورد راه‌های گوناگون تدریس دروس فراهم  می‌آورند.